Dầu hydro hóa là loại dầu phổ biến trong ngành thực phẩm, giúp bánh kẹo, đồ nướng và snack duy trì độ giòn và hương vị lâu dài. Quá trình hydro hóa dầu thực vật mang lại nhiều lợi ích cho sản phẩm, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Chúng ta cùng tìm hiểu về quy trình sản xuất, ứng dụng và tác động của dầu hydro hóa đối với sức khỏe.

• Dầu hydro hóa là gì?

Dầu hydro hóa là dầu thực vật được xử lý bằng cách thêm các phân tử hydro vào các liên kết đôi của acid béo không bão hòa. Quá trình này thay đổi cấu trúc hóa học của acid béo, chuyển chúng thành acid béo bão hòa hoặc acid béo trans. Kết quả là dầu trở nên rắn hơn ở nhiệt độ phòng và có khả năng chống oxy hóa cao hơn, giúp kéo dài thời gian bảo quản.

• Quá trình sản xuất

Quá trình sản xuất dầu hydro hóa bắt đầu với việc chọn lọc các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu ngô, dầu cọ và dầu hướng dương. Tiếp theo, dầu thực vật được đun nóng và khí hydro được bơm qua một chất xúc tác kim loại, thường là nickel, dưới điều kiện áp suất cao. Quá trình này làm bão hòa các liên kết đôi trong acid béo không bão hòa, chuyển chúng thành acid béo bão hòa hoặc acid béo trans. Sau khi hydro hóa, dầu được lọc để loại bỏ chất xúc tác và các tạp chất. Tiếp theo, dầu sẽ trải qua các bước tinh chế để đạt được độ tinh khiết mong muốn.

• Cơ chế hoạt động

Quá trình hydro hóa làm tăng mức độ bão hòa của dầu, giúp dầu ổn định hơn và ít bị oxy hóa, từ đó kéo dài thời gian bảo quản. Dầu hydro hóa thường ở dạng rắn hoặc bán rắn ở nhiệt độ phòng, lý tưởng cho các ứng dụng trong nấu ăn và chế biến thực phẩm. Sự thay đổi cấu trúc hóa học cũng cải thiện các đặc tính vật lý, làm cho dầu dễ dàng sử dụng trong nhiều sản phẩm thực phẩm đã qua chế biến.

• Ứng dụng thực tế

Dầu hydro hóa được ứng dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm nhờ tính ổn định cao và khả năng cải thiện kết cấu sản phẩm. Các ứng dụng phổ biến bao gồm:

• Margarine và Shortening: Dầu hydro hóa tạo ra các sản phẩm margarine và shortening có kết cấu rắn, dễ dàng phết lên bánh mì và sử dụng trong nấu ăn, làm bánh.
• Bánh Kẹo và Bánh Ngọt: Dùng trong sản xuất bánh quy, bánh ngọt, và kẹo để cải thiện kết cấu và kéo dài thời gian bảo quản.
• Snack và Đồ Chiên: Dầu hydro hóa giúp duy trì độ giòn và kéo dài thời gian sử dụng cho các sản phẩm như khoai tây chiên, bánh quy mặn và đồ chiên.
• Thực phẩm đóng hộp và chế biến sẵn: Được sử dụng để cải thiện độ bền và kéo dài thời gian bảo quản của các sản phẩm này.

Lợi và hại khi sử dụng dầu hydro hóa

Dầu hydro hóa mang lại nhiều lợi ích về bảo quản và cải thiện kết cấu thực phẩm khi sản xuất công nghiệp quy mô lớn. Đầu tiên, sản phẩm được hydro hóa có độ bền cao và ít bị oxy hóa nên kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm. Thứ hai, dầu đã được hydro hóa sẽ giúp tạo ra sản phẩm có kết cấu mong muốn như bánh ngọt, bánh kẹo và margarine. Tuy nhiên, loại dầu này cũng có những tác động tiêu cực đáng kể đối với sức khỏe nếu sử dụng không hợp lý. Quá trình hydro hóa tạo ra chất béo trans, đã được chứng minh là làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm mức cholesterol tốt (HDL), tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Mặc dù dầu hydro hóa mang lại lợi ích trong việc bảo quản và cải thiện kết cấu thực phẩm, nhưng việc sử dụng quá mức có thể gây hại cho sức khỏe. Do đó, việc lựa chọn và sử dụng dầu hydro hóa cần được thực hiện một cách cân nhắc để đảm bảo lợi ích sức khỏe lâu dài.