Nếu như các vi sinh vật muốn có điều kiện tốt nhất để tạo được sự sống thì chúng phải vào một vật chủ thông qua một cổng vào thích hợp. Chúng phải vào cơ thể nơi mà chúng có thể nhận được dinh dưỡng, sinh trưởng, và cuối cùng gây bệnh. Ví dụ, các sinh vật như khuẩn xan-mô-nen-la đi vào cơ thể thông qua hệ tiêu hóa của vật chủ, trong khi đó vi-rút sốt vàng da thông qua một loại côn trùng đốt (muỗi). Các cổng vào chính của cơ thể con người là da, các cơ quan sinh sản, hệ hô hấp, và hệ tiêu hóa.

Da

Trung bình có khoảng 2m² da làm chức năng bảo vệ cơ thể con người – rõ ràng điều này sẽ tạo ra một khu vực bề mặt lớn để các hóa chất và vi sinh vật có khả năng đi vào. Lớp da ngoài cùng, còn gọi là biểu bì, tạo hàng rào bảo vệ chống lại các tác nhân gây bệnh đi vào cơ thể. Biểu bì về cơ bản là một lớp da chết trong quá trình da bị lột, giống như một côn trùng thay lông hay lột lớp bảo vệ bên ngoài của nó – mặc dầu với con người quá trình này diễn ra từ từ hơn. Lớp biểu bì khi bị cắt hoặc bị vỡ sẽ làm yếu đi lớp bảo vệ này, tạo điều kiện cho vi sinh vật tiến vào. Ví dụ, tình trạng này có thể xuất hiện khi một côn trùng hút máu bằng cách đâm thủng lớp biểu bì và trong quá trình hút máu, nó đưa vào cơ thể các chất nhiễm bẩn hoặc các mầm bệnh

Nang lông của thú vật bắt nguồn từ lớp da trong chân bì. Chúng lan rộng khắp lớp biểu bì, tập trung ở cánh tay, cẳng chân, và đầu. Dầu và mồ hôi được tiết ra thông qua các lỗ chân lông của biểu bì. Khi các ống dẫn lỗ chân lông bị tắc, cũng giống như trường hợp mụn trứng cá, mồ hôi và dầu bị giữ lại và vùng da đó sẽ bị sưng phồng hoặc mưng mủ. Vi khuẩn và các vi sinh vật khác “định cư” tại vùng bị ảnh hưởng này làm tăng lượng máu đến khu vực này, nhiệt độ cơ thể tăng cao, và nhiều bạch cầu hơn phải chống lại bệnh nhiễm trùng này. Bệnh nhiễm trùng có thể lan trộng, gây ra tác hại nghiêm trọng & có thể là thường xuyên đối với các vùng bị ảnh hưởng.

Các cơ quan sinh sản

Các cơ quan sinh sản của con người - ở nam giới, dương vật và tinh hoàn; ở nữ giới, tử cung và buồng trứng – phải có sự tiếp xúc cơ thể trực tiếp thì mới truyền bệnh. Các bệnh lây truyền qua đường sinh dục – bệnh giang mai, bệnh lậu, bệnh AIDS, và các bệnh khác – dựa vào quan hệ tình dục bởi vì các sinh vật gây nhiễm không có khả năng sống sót bên ngoài cơ thể. Các biện pháp phòng bệnh gồm có thuốc phòng bệnh hoặc tránh quan hệ tình dục.

Hệ hô hấp

Hệ hô hấp của con người bao gồm mũi, khí quản, phế quản trái và phải, nhánh cuống phổi nhỏ, các ống túi phổi, và ống dẫn. Các vi khuẩn như vi khuẩn lao, gây ra bệnh lao, đi vào cơ thể thông qua mũi (hoặc miệng) trong suốt quá trình hô hấp và tiến vào các mô phổi. Ví dụ, bệnh phổi bị đen, thường gặp ở các thợ mỏ than và những người hít nhiều khói thuốc, bụi hay chất bẩn.

Hệ hô hấp của con người không phải là hoàn toàn không có khả năng bảo vệ khỏi bệnh tật. Mũi và phổi có rất nhiều thành phần bảo vệ. Khi hít không khí vào, lông mũi sẽ loại bỏ các phần tử lớn có thể bám vào phổi. Nước (nhầy của) mũi và toàn bộ các ống của hệ hô hấp ngăn chặn các vật lạ bên ngoài, cả các sinh vật lớn (có thể nhìn thấy bằng mắt thường) và các vi sinh vật. Phản xạ ho là một phương thức bảo vệ khác, được gây ra khi các ống xoang mũi bị kích thích. Lông mao – ngắn, các chỗ lồi ra giống như ngón tay, các lông này chịu trách nhiệm về việc làm sạch các vật lạ, chất kích thích và chất nhầy.

Hệ tiêu hóa

Hệ tiêu hóa của con người bao gồm miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, và ruột già. Các vi sinh vật gây hại có thể xâm nhập vào hệ tiêu hóa qua thức ăn và đồ uống. Nhiều bệnh sinh ra từ thức ăn và thức uống rất tai hại như chứng ngộ độc thịt và bệnh do vi khuẩn xanmon.

Hệ tiêu hóa có hai cơ chế bảo vệ cơ bản. Niêm mạc lót hệ tiêu hóa rất khó để các nguồn gây bệnh thâm nhập vào và giữ lại được nhiều vật lạ. Ngoài ra, hệ tiêu hóa tiết ra các hóa chất, quan trọng nhất là:

• HCl (axit-clohidric), được tiết ra bởi dạ dày, tiêu diệt một số vi khuẩn và vô hiệu một số khác;
• Mật, được tiết ra bởi gan đi vào đường ruột, đường ruột có khả năng khử trùng do có độ pH cao.

Nếu như các ‘hàng rào’ phòng bệnh trên không có kết quả thì đã có y học hiện đại, y học hiện đại đã phát triển và chữa thành công nhiều trường hợp bệnh. Tuy nhiên, cơ thể không phải là biện pháp phòng chống bệnh đầu tiên của con người. Bảo vệ sức khỏe môi trường – kiểm soát tác nhân gây bệnh trước khi nó có thể tiếp cận con người – ngăn ngừa thử thách đối với hàng rào phòng bệnh của cơ thể và làm cho y học hiện đại trở nên không cần thiết. Vì vậy có thể cho rằng bảo vệ sức khỏe môi trường là sự quan tâm quan trọng nhất trong việc ngăn chặn bệnh tật trong tương lai.

Cho đến những năm gần đây thì các hệ thống giáo dục mới quan tâm đến việc giáo dục về sức khỏe môi trường và y tế (đặc biệt là kế hoạch hóa gia đình). Vì vậy, nhu cầu giáo dục sức khỏe môi trường và y tế là rất quan trọng nếu như nhân loại muốn ngăn chặn thảm họa.

“Vào mùa xuân năm 1992, Viện Hàn lâm khoa học quốc gia và Học viện xã hội hoàng gia Luân Đôn, trong một tuyên bố chung, đã cảnh báo rằng: nếu như các dự đoán hiện tại về phát triển dân số thể hiện chính xác, và các mô hình về hoạt động con người trên hành tinh này vẫn không thay đổi thì khoa học và công nghệ không thể ngăn chặn được sự suy thoái không thể thay đổi được của môi trường, hay nạn nghèo đói diễn ra ở rất nhiều nơi trên thế giới”. Khi suy nghĩ về lời tuyên bố trên thì chúng ta sẽ nhận ra một số vấn đề, ví dụ như việc phạm tội có thể do bị dồn vào đường cùng bởi nạn đông đúc, nghèo đói; vì vậy, nhu cầu giáo dục sức khỏe môi trường và y tế trở thành điều hiển nhiên.

Tác giả đã phát triển chương trình giảng dạy sức khỏe môi trường đầu tiên BSEH và được chính thức công nhận vào năm 1969. Vào thời gian đó, chương trình này bị thất bại và hy vọng rằng ngày nay giáo dục sức khỏe môi trường sẽ trở thành một giờ học cơ bản tại các trường trung học và đại học. Điều đó chưa trở thành sự thật, song nếu chúng ta muốn có một xã hội khỏe mạnh, bền vững thì tài liệu này chắc hẳn phải trở thành một tập sách của các hệ thống giáo dục và các phương tiện truyền thông đại chúng.

Đây là một câu chuyện nằm trong Kinh thánh Midrash: Một người đàn ông ở trên thuyền. Anh ta không cô độc, nhưng những hành động của anh ta cho thấy dường như anh đang cô độc. Vào một đêm, anh ta bắt đầu cắt một lỗ thủng dưới chỗ ngồi của mình. Những người ở bên cạnh anh ta la hét: “Anh điên rồi sao? Anh muốn nhấn chìm tất cả chúng tôi à?” Bình tĩnh, anh ta trả lời họ “Điều tôi đang làm không phải là việc của các vị. Ai trả tiền thì người ấy có quyền. Tôi chỉ cắt một lỗ dưới chỗ ngồi của tôi thôi.” Điều mà người đàn ông đó sẽ không chấp nhận, điều mà bạn và tôi không thể quên, là tất cả chúng ta đều đi trên cùng một con thuyền.

Elie Wiesel, người đoạt giải Nobel Hòa Bình năm 1986