Cái khó của sinh viên không chuyên ngành khi học Toán

Trong chương trình đào tạo đại học, Toán học thường được xem là môn học cơ bản, nền tảng cho nhiều ngành nghề khác nhau. Dù vậy, đối với sinh viên không chuyên ngành Toán – tức là những người học các lĩnh vực như kinh tế, xã hội, sư phạm ngoài Toán, kỹ thuật, quản trị… – việc tiếp cận và học tập môn học này thường không hề dễ dàng. Những khó khăn này không chỉ xuất phát từ bản thân kiến thức Toán, mà còn gắn với tâm lý, phương pháp học tập, cũng như cách thức tổ chức dạy và học hiện nay.

1. Khoảng cách giữa nhu cầu ngành học và nội dung môn Toán

Khó khăn đầu tiên của sinh viên không chuyên ngành chính là sự chênh lệch giữa cái mà họ “cần” và cái mà họ “được học”. Chẳng hạn, sinh viên ngành Kinh tế thường quan tâm đến ứng dụng của giải tích, xác suất, thống kê để phân tích dữ liệu hay dự báo thị trường. Tuy nhiên, trong chương trình, các em vẫn phải học những khái niệm trừu tượng như giới hạn, đạo hàm, tích phân dưới dạng thuần túy, ít gắn với ví dụ kinh tế cụ thể. Vì thế, cảm giác “học cho xong” xuất hiện, và động lực học tập bị giảm sút.

2. Hạn chế về nền tảng kiến thức

Một thực tế là không ít sinh viên khi vào đại học đã có lỗ hổng về kiến thức Toán phổ thông. Nhiều em từng chọn khối xã hội ở bậc THPT, ít tiếp xúc với các bài toán hình học không gian, lượng giác, hay tư duy logic chặt chẽ. Khi bước vào môi trường đại học, nơi yêu cầu vận dụng kiến thức Toán một cách tổng hợp, các em dễ rơi vào trạng thái “đuối sức”. Điều này giống như việc xây một ngôi nhà trên nền móng chưa chắc chắn – chỉ cần bài giảng hơi nhanh hoặc kiến thức quá trừu tượng là các em đã bị “mất gốc”.

3. Rào cản tâm lý

Toán học vốn được coi là môn học “khó” và “khô khan”. Với sinh viên không chuyên ngành, hình ảnh ấy lại càng rõ rệt. Không ít em bước vào lớp học Toán với tâm thế lo lắng, thậm chí sợ hãi. Cảm giác “mình không có năng khiếu Toán” trở thành rào cản tâm lý lớn, khiến các em e dè khi phát biểu, ngại hỏi lại thầy cô, và dễ bỏ cuộc khi gặp bài toán phức tạp. Tâm lý này, theo thời gian, tạo thành vòng luẩn quẩn: càng sợ Toán → càng ít luyện tập → càng mất căn bản → lại càng sợ hơn.

4. Thiếu phương pháp học tập phù hợp

Toán học đòi hỏi sự rèn luyện tư duy logic, sự kiên nhẫn giải bài tập, và khả năng vận dụng linh hoạt công thức. Tuy nhiên, nhiều sinh viên không chuyên ngành lại quen với cách học ghi nhớ lý thuyết, ít chú trọng thực hành. Khi gặp một hệ thống ký hiệu, định lý và chứng minh, họ thường học thuộc lòng mà không hiểu sâu bản chất. Cách học “ghi nhớ” này chỉ giúp vượt qua kỳ thi ngắn hạn, nhưng không tạo ra sự nắm vững để ứng dụng sau này.

5. Phương pháp giảng dạy chưa thực sự gần gũi

Khó khăn của sinh viên còn đến từ phía người dạy. Không ít giảng viên Toán ở trường đại học vốn quen với cách giảng giải thuần túy, thiên về chứng minh chặt chẽ, ít liên hệ thực tiễn. Điều này khiến khoảng cách giữa “Toán học hàn lâm” và “Toán học ứng dụng” ngày càng xa. Sinh viên không chuyên ngành có thể cảm thấy như mình đang học một ngôn ngữ xa lạ, không tìm thấy điểm tựa để hiểu.

6. Vấn đề thời lượng và khối lượng kiến thức

Trong chương trình đại học, các môn Toán cơ sở thường được bố trí trong 2–3 học kỳ đầu, với khối lượng kiến thức khá dày. Sinh viên không chuyên ngành vừa phải làm quen với môi trường mới, vừa phải tiếp thu lượng kiến thức lớn, nên áp lực tăng lên đáng kể. Hệ quả là các em chỉ học để thi, chứ không có thời gian đào sâu, dẫn đến sự hẫng hụt khi cần vận dụng sau này.

7. Sự khác biệt trong cách đánh giá

Cách kiểm tra, thi cử môn Toán thường đòi hỏi độ chính xác cao, từng bước lập luận phải rõ ràng. Với sinh viên không chuyên ngành, những lỗi nhỏ trong tính toán hay lập luận có thể khiến điểm số giảm mạnh. Điều này dễ tạo cảm giác bất công, đặc biệt khi so sánh với các môn học xã hội, nơi sự sáng tạo và lập luận mở có thể được chấp nhận.

8. Một vài hướng khắc phục (gợi mở)

Dù có nhiều khó khăn, song việc học Toán của sinh viên không chuyên ngành hoàn toàn có thể trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn nếu có sự thay đổi:

• Về phía giảng viên: cần gắn Toán với thực tiễn, minh họa bằng các tình huống trong chuyên ngành của sinh viên (kinh tế, kỹ thuật, quản trị…).
• Về phía sinh viên: thay đổi quan niệm học Toán từ “ghi nhớ” sang “thực hành”, coi việc làm bài tập như cách rèn luyện trí óc thay vì áp lực điểm số.
• Về chương trình đào tạo: có thể tinh giản những nội dung quá hàn lâm, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại để hỗ trợ học tập.

Kết luận

Có thể nói, “cái khó” của sinh viên không chuyên ngành khi học Toán là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố: từ nền tảng kiến thức, tâm lý, phương pháp học, cho đến cách giảng dạy và tổ chức chương trình. Hiểu rõ những khó khăn này là bước đầu để tìm ra giải pháp phù hợp, giúp môn Toán không còn là gánh nặng, mà trở thành công cụ hữu ích, đồng hành cùng sinh viên trên con đường học tập và nghề nghiệp sau này.