Lương Thế Vinh – Vị trạng nguyên giỏi toán nhất trong lịch sử Việt Nam

Lương Thế Vinh (1441 – 1496) là vị trạng nguyên giỏi toán nhất trong lịch sử Việt Nam, ông sinh ra ở làng Cao Hương, huyện Thiên Bản, trấn Sơn Nam, nay là thôn Cao Phương, xã Liên Bảo, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.và có năng khiếu tính toán từ nhỏ.

Theo sách Đại Việt Sử ký toàn thư, năm 1463, Lương Thế Vinh đỗ Trạng nguyên khoa Qúy Mùi, dưới triều vua Lê Thánh Tông. Ông được vua trọng dụng, bổ làm quan và từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như: Sái phu trong hội Tao Đàn, Thượng thư bộ Hình, Thượng thư bộ Hộ, Thượng thư bộ Lễ, sau được tặng phong Thái bảo. Ngoài ra ông còn dạy học ở Quốc Tử Giám, Sùng Văn Quán và Tú Lâm cục - những trường cao cấp thời bấy giờ đào tạo nhân tài cho đất nước về văn chương và toán học.

Lương Thế Vinh nổi tiếng với bài toán cân voi. Theo sách "Kể chuyện sứ thần Việt Nam", khi sứ nhà Minh là Chu Hy thách đố cân một con voi, ông đưa voi lên thuyền rồi đánh dấu mép nước. Sau đó, dắt voi lên, đổ đá hộc xuống thuyền cho đến lúc thuyền chìm xuống đến đúng dấu cũ. Việc còn lại là đưa từng viên đá lên cân và cộng kết quả. Chu Hy thán phục nhưng vẫn tiếp tục đố ông đo bề dày của một tờ giấy xé ra từ quyển sách. Khi nghe ông nói chỉ cần đo bề dày cả cuốn sách rồi chia đều cho số tờ là ra ngay kết quả, Chu Hy ngửa mặt lên trời than rằng: "Nước Nam quả lắm người tài!".