ỨNG DỤNG CỦA MÀU ĐIỀU NHUỘM
Thành phần hóa học
Thành phần hóa học của hạt điều chủ yếu là bixin (cis-trans) là mono methyl este hoặc dimethyleste của diacid 6,6-diapo-6,6-carotenedioic hay gọi tắt là nobixin (dưới dạng đồng phân-nobixin và isonobixin) hoặc nobixin và isonobixin.Ngoài ra còn có một chất màu vàng C17 ,một ít geranylacetat.Các chất màu đỏ tươi, màu vàng của hạt điều là chất màu quý giá.Trong tự nhiên,cis-bixin trong hạt điều nhộm được hình thành do sự chuyển hóa của appo-carotenoid là sự chuyển hóa tự nhiên của quá trình tổng hợp carotenoid tự nhiên của isopren nhờ acetylcoenzym (C0-A) là một loại C5 isopentenylpirophotphat.Có thể coi cis-bixin là sản phẩm oxy hóa của 9-cis--carotene.
Tính chất cơ bản :
Các nhà khoa học trên thế giới đã chứng minh được chất màu chiết từ hạt điều nhuộm không gây độc hại, không ảnh hưởng đến sức khoẻ con người nên đã được CODEX đưa vào danh mục các loại phẩm màu tự nhiên được sử dụng an toàn cho thực phẩm và dược phẩm [4]. Loại phẩm này có hoạt tính sinh học cao, làm giảm lượng cholesterol trong máu, mang tính nhuận trường.
Công dụng
- Làm thuốc: Bộ phận dùng lá, hoa và hạt
Hạt có tác dụng thu liễm, thoát nhiện.
Hoa có tác dụng bổ huyết, trừ lỵ.
Lá có tác dụng hạ nhiệt chửa sốt rét, chữa lỵ
- Làm chất nhuộm màu: Bộ phận dùng là hạt.
Dùng nhuộm len, lụa, sợi bông
Dùng trong công nghiệp verni, xi đánh sàn
Do có độ tan trong chất béo, lại không độc và có tính chất của vitamin A nên hạt “điều nhuộm” được dùng để nhuộm bơ phomat...và nó còn được dùng nhuộm màu trong chế biến thực phẩm
Một số nơi còn dùng cây “điều nhuộm” để làm cảnh
- Chữa các bệnh như sốt, kiết lị; nó còn là chất chống oxi hoá mạnh, có khả năng tiêu diệt các gốc tự do và các loại men hại gây ung thư trong thức ăn, nước uống; một chất chống tia cực tím và chống oxi hoá giúp bảo vệ gan thường được sử dụng trong y học [1].
- Ở Việt Nam ta, trong dân gian người ta thường đun nóng dầu ăn rồi cho hạt điều nhuộm vào đó để lấy dung dịch màu hoặc cho trực tiếp hạt điều vào trong thức ăn để tạo màu. Việc nghiên cứu ứng dụng chất màu từ hạt điều nhuộm tuy đã có một vài nhà hoá học ở nước ta quan tâm nhưng cho đến nay vẫn chưa có một quy trình công nghệ sản xuất ổn định và hiệu quả để có thể triển khai ở quy mô công nghiệp. Vì vậy việc nghiên cứu tìm ra phương pháp chiết tách chất màu và xác định thời điểm thu hoạch quả có chứa hàm lượng chất màu cao nhất là một việc làm cần thiết, quan trọng, có ý nghĩa lớn nhằm ứng dụng rộng rãi chất màu tự nhiên trong thực phẩm, góp phần tích cực phát triển cây công nghiệp ở nước ta.