NGHIÊN CỨU QUAN SÁT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TRONG LÝ THUYẾT THỐNG KÊ

1. Nghiên cứu quan sát

Trong một nghiên cứu quan sát, nhà nghiên cứu chỉ quan sát thấy những gì đang xảy ra hoặc những gì đã xảy ra trong quá khứ và cố gắ­ng rút ra kết luận dựa trên những quan sát này.

2. Nghiên cứu thực nghiệm

Thực nghiệm là một phương pháp thu thập thông tin được thực hiện bởi những quan sát trong điều kiện gây biến đổi đối tượng khảo sát và môi trường xung quanh đối tượng khảo sát một cách có chủ định. Phương pháp thực nghiệm được áp dụng phổ biến không chỉ trong nghiên cứu tự nhiên, kỹ thuật, y học mà cả trong xã hội v các lĩnh vực khác.

Thực nghiệm cho phép tác động lên đối tượng nghiên cứu một cách chủ động, can thiệp có ý thức vào quá trình diễn biến tự nhiên, để hướng quá trình diễn ra theo mong muốn của nhà nghiên cứu.

Các nghiên cứu thống kê thường bao gồm một hoặc nhiều biến độc lập và một biến phụ thuộc. Các biến được sử dụng để mô tả hoặc đo lường vấn đề nghiên cứu gọi là biến phụ thuộc (dependent variable). Các biến được sử dụng để mô tả hoặc đo lường các yếu tố (tác nhân) được giả định là gây ra hoặc ít nhất là làm ảnh hưởng đến vấn đề nghiên cứu được gọi là biến độc lập (independent variable).

Ví dụ: trong một nghiên cứu về mối liên quan giữa hút thuốc lá và ung thư phổi thì biến “có bị ung thư phổi hay không” (nhận các giá trị có hoặc không) sẽ là biến phụ thuộc, còn biến “hút thuốc” (biến thiên từ không hút thuốc đến hút trên 3 bao một ngày) là biến độc lập.